Ticari araç sürücülerinin alması gereken belgelerden olan SRC belgesi ve psikoteknik belgesi, sürücünün trafiğe çıktığı andan itibaren hız kontrolü ve saldırganlık gibi durumlarda davranış ve tepkilerini ölçmek için uygulanması gereken bir değerlendirme sistemidir. Psikolojik ve fiziksel fonksiyon özellerinin altını çizen bu uygulama araç kullanıcılarının mutlaka alması gereken belgeler arasından yer almaktadır. Belli kurum ve kuruluşlardan alınan psikoteknik belgesi, uzun sürecek sınavlardan geçerek alınan bir belge değildir. Araç sürücülerine ekstra bir belge külfet gibi gelebilir fakat ölümlü ve maddi hasarlı kazaları en aza indirmek için psikoteknik belgesi almak şarttır.
Sürücülerin güvenli araç kullanmaları için en temel fiziksel yeteneklere sahip olması gerekmektedir. Algı, dikkat, hafıza, muhakeme yeteneği, hız mesafe tahmini gibi zihinsel özellikler; tepki hızı, göz el ve ayak koordinasyonu gibi psikomotor yetenekleri ve beceri düzeyi sayılan risk alma, saldırganlık, sorumlulu, öz kontrol gibi tutum ve davranışlar bilgisayar destekli test sistemleri kullanılarak ölçülen bir sistemdir.
Uzman psikologlar tarafından yaklaşık 1 saat süren ve bilgisayar programı destekli bir sistem olan bu testler, bir dizi testten oluşmaktadır. Araç sürücülerinin alması gereken eğitimlerden olan psikometri, dikkat dağınıklığı gibi becerileri kontrol etmek için yapılan işlemdir.
Motor becerilerinin, tepki hızının ölçülmesi, vücut koordinasyon becerilerinin ve psikomotor becerilerini içerek bu teknik sürücü adayı olan veya sürücü koltuğunda oturan herkes için önemlidir. Özellikle ticari araç kullananlardan istenilen psikoteknik belgesi risk almak, saldırganlık ve öz kontrol gibi davranış yöntemlerini de kapsamaktadır.
Psikoteknik Sorgulama
Psikoteknik sorgulama, Sağlık Bakanlığı’nın yetkilendirdiği kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan psikoteknik belgesi aldıktan sonra yapılabilen bir işlemdir. Psikoteknik merkezleri tarafından uzman psikolog eşliğinde 1 saat süren ve bir dizi testen oluşan psikoteknik test sonucunda, psikoteknik değerlendirme raporu çıkar ve özel veya devlete bağlı sağlık kuruluşlarında görev yapan psikiyatristler tarafından onaylanır. Eğer onaylanırsa bu belge düzenlenir ve sürücü olmaya hiçbir engel taşımadığınız sağlık kuruluşu tarafından beyan edilmiş olur ve belgeyi almaya hak kazanırsınız.
Psikoteknik değerlendirme, sürücülerin güvenli araç kullanmaları açısından önemlidir. Yapılan araştırmalara göre psikoteknik belgesi uygulanan ülkelerde kaza oranlarında ciddi azalma görülmektedir. Zihinsel ve psikomotor yetenek seviyelerini ve bu yeteneklerin bilgisayar destekleri testlerden geçmesi hem bilimsel olarak hem de tarafsız olarak kanıtlanmış olmaktadır. Ticari araç sürücülerinin alması gereken psikoteknik belgesi sürücünün yeteneklerini trafiğe çıktığı andan itibaren trafikte zihinsel ve bedensel seviyelerini en yüksek performansta ve en sağlıklı şekilde uygulamasıdır. Psikoteknik belgesine sahip olmanız için bazı testlerden geçmeniz gerekmektedir. Bunlar;
Zihinsel ve Yetenek Becerileri,
Dikkat Yeteneği,
Muhakeme Yeteneği,
Hız ve Mesafe Algılama Yeteneği,
Şekil Algılama da Görsel Süreklilik Yeteneği,
Geniş Görüş Alan İçerisinde Uyaran Fark Etme Yeteneği,
Tepki Hızı,
Koordinasyon Yeteneği,
gibi yeteneklere bakılmaktadır.
Psikoteknik sorgulama psikoteknik merkezlerinden alınan psikoteknik için gerekli belgeler ile mümkündür. 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren psikoteknik sorgulama yapılabilmektedir. Psikoteknik sorgulama e-Devlet üzerinden kolayca yapılmaktadır.